Slotbijeenkomst Principes van de Natuur

“De natuur overleeft ons wel.”
David Attenborough

Eind april was de laatste inspiratie bijeenkomst in de serie Principes van de Natuur, georganiseerd door Paula van der Werff (PSYCH-K® instructeur) en Annemiek Keur (Facilitator). De principes  van deze bijeenkomst waren “Effectief gebruik van middelen” en “meer is niet altijd beter.” We hopen dat de verslagen van onze bijeenkomsten lezers inspireren om deze principes een plaats te geven in hun leven, en we begonnen dit keer met de suggestie om eens een tijdje iedere dag naar de principes te kijken en je af te vragen: Welk principe heeft vandaag mijn aandacht nodig? Wat kan of mag ik daar vandaag mee doen? Eén van de deelneemsters van deze bijeenkomst vertelt dat ze daar goede ervaringen mee heeft in een periode waarin ze het moeilijk had. Iedere dag even stilstaan bij één van de principes gaf haar houvast en richting.

In de originele engelse versie van de principes staat “effective use of resources” en we vragen ons af wat de beste vertaling is van het woord “resources”; hulpbronnen, grondstoffen, middelen… Het woord “bronnen” krijgt de meeste weerklank.

Wat zijn die bronenn? En wat heb je nu echt nodig in je leven?

“There is enough for everybody’s needs,
but not enough for everybody’s greed.”
Gandhi

Oftewel, er is genoeg voor ons allemaal zolang we niet hebzuchig zijn.

We zijn het erover eens dat we er als mensen toch wel een zooitje van hebben gemaakt en dat we veel meer gebruiken dan nodig is. Kunnen we met minder? En als we iets opgeven, krijgen we er dan wellicht iets anders voor terug?

Een deelneemster vertelt dat ze eerst in een groot huis woonde maar is “gedownsized”. Haar ervaring is dat het alles veel overzichtelijker maakt, en dat ze beseft dat ze eigenlijk niet zo veel nodig heeft. Een beetje net als op vakante, een dakje en gezellige mensen.Wat wil je nog meer? Haar ervaring is ook dat in haar vorige meer luxe woon-omgeving, iedereen voor zichzelf zorgt  en ‘gewoon’ in de winkel koopt wat ze denken nodig te hebben. Nu woont ze in in een wijk waar de saamhorigheid groter is, want de buurtbewoners kunnen niet zomaar bijvoorbeeld een cirkelzaag kopen. In de nieuwe buurt helpen de mensen elkaar veel meer. Ze klaren samen de klus.
Aan de andere kant vindt ze wel dat de contacten oppervlakkig blijven, gesprekken gaan voornamelijk over de praktische dingen rond het huis. In haar vorige omgeving was er meer diepgang.

Een andere deelneemster vertelt dat ze jaren terug verhuisde van Amsterdam naar het platteland van Mallorca waar ze 1 zonnepanneeltje met 1 batterij had als elektriciteitsvoorziening. Ze heeft het nog nooit zo koud gehad want ze had geen verwarming, maar heeft veel plezier en voldoening ervaren, én ze is die winter geen seconde verkouden geweest. Ook vindt ze dat ze in die tijd veel over zichzelf heeft geleerd, o.a. dat ze ook gelukkig kan zijn met heel weinig. Omdat de douche en toilet in een ander gebouw waren wist ze altijd of er wel of geen maan was ’s nachts zonder dat ze daar bewust op lette. De omstandigheden brachten haar een ander kanaal van weten. Nu woont ze in een comfortabel huis maar ze heeft nog steeds een sterke behoefte om buiten en in contact met de natuur te zijn.

Terug naar onze vraag; Wat maakt ons duurzaam/structureel gelukkig?
Henny Vrienten, de onlangs overleden zanger van Doe Maar antwoordde ooit op de vraag wat het leven de moeite waard maakt

    “Geluk is van een paar dingen zielsveel kunnen houden.”

Wat ons gelukkig maakt is het hebben van een doel in het leven, een idee hebben wat je hier komt doen, en vooral ook verbinding met mensen. Het is bekend dat te vroeg geboren babytjes die in een couveuse liggen sterven als ze niet regelmatig worden vastgehouden. Zeker in de tijd waarin we leven is de behoefte aan verbinding heel groot. Het gebrek aan verbinding wat veel mensen de afgelopen jaren hebben ervaren heeft veel gevolgen, zelfs op biologisch niveau. Verbinding kan op elk niveau, het kan heel klein en dichtbij zijn. Het is belangrijk elkaar te koesteren, te voeden, een goede buur te zijn, te passen op het kind van de buren als buurvrouw er even doorheen zit.
Een deelneemster geeft als voorbeeld dat ze gelukkig was in de periode dat ze voor haar vader zorgde in de week voordat hij overleed. Een andere deelneemster vertelt dat ze verhuisd is naar het huis van haar vriend en nu een tuinkantoor van 18 m2 heeft waar al haar spullen in moesten. Ze heeft moeten kiezen wat ze wel en niet mee wilde nemen en vind de kleine ruimte nu heel fijn, het geeft overzicht. Voor haar is het belangrijkste dat ze samen met haar vriend het leven lichter maakt. Dat lichtvoetige herkent ze ook in PSYCH-K. Haar opdracht: lichtvoetig met diepgang beleven en uitstralen.

Genoeg is genoeg. Maar wat is genoeg? Sommige mensen hebben moeite met dingen wegdoen, anderen vinden het makkelijk. Een deelneemster vertelt dat ze haar huis heeft opgeruimd in Marie Kondo style maar ze vond het nog best lastig om dingen die ze niet gebruikt ook echt weg te gooien. Het is toch zonde om het weg te doen? Soms is het toch handig om dingen te bewaren om te kunnen gebruiken voor jezelf of voor anderen? Marie Kondo zegt over het wel of niet bewaren van spullen:

“Behoud uitsluitend de spullen die je een gevoel van blijdschap brengen.”

En hoe zit dat met dingen kopen? Kopen we wat we echt nodig hebben? En wat is de verborgen impact van onze spullen? We weten dat grondstoffen opraken. En we weten dat veel spullen geproduceerd worden op een manier waar we niet achter kunnen staan, bijvoorbeeld met kinderarbeid. En we weten dat we erg afhankelijk van elektriciteit zijn geworden. Maar toch … Het is niet zo eenvoudig… Is een Kindle echt ecologischer dan een papieren boek? (kennelijk niet als je hetzelfde boek twee keer leest)
En hoe zit dat met dingen meenemen die je vindt, bijvoorbeeld op straat waar iemand anders het heeft achter gelaten? Hier is een goede graadmeter wellicht de vraag: Als ik miljonair was, zou ik het dan ook doen?

Waar kunnen we niet zonder? Op deze vraag antwoorden we allemaal: De computer. Daar zit een hele wereld aan informatie in. En we vinden echte contacten fijn maar contacten via Zoom zijn toch ook erg handig. Met onze computer kunnen we onszelf uitdrukken, we kunnen ermee schrijven en flimpjes maken.
Wat is het alternatief voor bijvoorbeeld een computer? Hier hebben we geen antwoord op. Er zijn wel steeds meer kleine gemeenschappen die zelfvoorzienend zijn, en wonen in een gemeenschap met gelijkgestemden is fijn. Maar kan je dan zonder computer?

We blijven zitten met vragen waar we geen antwoord op hebben, maar sluiten af met het idee vanuit mindfulness dat er niets mis mee is om spullen te hebben, het gaat erom dat de spullen jou niet hebben!

Nu we deze serie van vier bijeenkomsten afsluiten, kijken we ook even terug. Het valt op dat de 11 principes bij iedereen andere associaties oproepen en dat er ook gemeenschappelijke dingen in zitten. Sommige principes roepen weerstand op of juist het verlangen er meer mee te doen. Ze nodigen ons uit om ons er meer in te verdiepen, of ons er meer bewust van te zijn als we in de natuur zijn. Het is fijn dat we praktische tips met elkaar hebben gedeeld waarmee we de principes vorm kunnen geven in ons dagelijkse leven.
Het is goed om regelmatig de 11 principes door te nemen en te spiertesten en eventueel balansen te doen (voor PSYCH-K facilitatoren) Als je merkt dat hetzelfde principe terug blijft komen, bedenk dan dat het in een andere context is, het is als het ware dezelfde sticker maar op een nieuwe energiecontainer. Je proces is een ontwikkelingsspiraal, zoals een wenteltrap, je denkt dat je alweer voor deur 1A staat maar het is nu op een hogere verdieping, 3A, met een ander uitzicht, een ander perspectief.